Είναι αξιοσημείωτη η εγχώρια υποστήριξη ή τουλάχιστον ανοχή στην πολιτική Πούτιν
Του Κωστή Παπαϊωάννου
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ασχοληθεί με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη», απάντησε ο Βλαντίμιρ Πούτιν όταν ο Χοσέ Μπαρόζο του εξέφρασε την ανησυχία της Ε.Ε. για τις δολοφονίες δημοσιογράφων και υπερασπιστών των δικαιωμάτων στη Ρωσία. Θύμισε έτσι το παλιό ανέκδοτο με την αντίστοιχη απάντηση ενός άλλου- σοβιετικού τότε- ηγέτη. «Ναι, αλλά κι εσείς καταπιέζετε τους μαύρους». Δεν προκαλεί έκπληξη η αντίδραση Πούτιν, συμβατή με τη γενικότερη πολιτεία του πρώην στελέχους της ΚGΒ. Το ζήτημα είναι η θετική αποδοχή αυτής της εικόνας στη χώρα μας, όπου παραβλέπεται το βεβαρημένο μητρώο της Ρωσίας στον σεβασμό των δικαιωμάτων. Παραγνωρίζονται η βίαιη καταστολή ειρηνικών αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, η απόσπαση ομολογιών με βασανιστήρια, οι δεκάδες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που έκριναν τη Ρωσία υπεύθυνη για «εξαφανίσεις», βασανιστήρια και εξωδικαστικές εκτελέσεις στην Τσετσενία. Παραγνωρίζεται ο επίσημος στιγματισμός κάθε επικριτικής φωνής ως αντεθνικής. «Προδότρια των συμφερόντων του ρωσικού κράτους» είχε χαρακτηρίσει την Πολιτκόφσκαγια ο Πούτιν, ο «εκπρόσωπος της δικτατορίας του νόμου δίχως νόμο» σύμφωνα με τη δημοσιογράφο που δολοφονήθηκε όπως και άλλοι υπερασπιστές των δικαιωμάτων. Παραγνωρίζονται ο περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης, ο έλεγχος των ΜΜΕ, η παρεμπόδιση της λειτουργίας διεθνών και εθνικών ΜΚΟ που πόρρω απέχει από τις προδιαγραφές μιας δημοκρατίας.
Είναι λοιπόν αξιοσημείωτη η εγχώρια υποστήριξη ή τουλάχιστον ανοχή στην πολιτική αυτή. Μπορεί κανείς να την ερμηνεύσει υπό το πρίσμα της κοινής ελληνορωσικής Ορθοδοξίας, χριστιανικής ή (για μεγάλο μέρος της Αριστεράς, μεγαλύτερο από την εκλογική αποτύπωσή του) κομμουνιστικής. Μπορεί να αναζητηθούν ψυχολογικής υφής προβολές, καθώς το τέλος των εγχώριων ηγετών πατερναλίστικης κοπής φαίνεται ότι μάς έχει αφήσει δυσαναπλήρωτο κενό. Μπορεί ακόμα να βλέπουν ορισμένοι στο πρόσωπο του Πούτιν μια ετεροχρονισμένη εκδοχή του Υψηλάντη, που άφηνε ανοιχτή τη χαραμάδα της ελπίδας για ρωσική υποστήριξη: «Κινηθείτε, αδερφοί, και θέλετε ιδεί μίαν κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθεί τα δίκαιά μας». Μπορεί επίσης να λειτουργεί η επιθυμία για διεθνή ισορροπία με ενεργότερο ρόλο της Ρωσίας, επιθυμία που βλέπει στην πολιτική Πούτιν ένα προανάκρουσμα νέας διεθνούς πολυπολικότητας. Οι προαναφερόμενοι λόγοι και οι κρυφές ταυτίσεις εξηγούν ίσως την εξόφθαλμη επιλεκτικότητα στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας. Μας επιτρέπουν να υποβαθμίσουμε τα χαρακτηριστικά της νέας τάξης πραγμάτων που γεννήθηκε στο εσωτερικό των πρώην σοσιαλιστικών χωρών, εκμεταλλευόμενη την προϊούσα κατάλυση εθνικής και διεθνούς νομιμότητας. Εύστοχα περιέγραψε αυτή τη «μετα-σοσιαλιστική» πραγματικότητα ο Γκαζμέντ Καπλάνι: Εν μια νυκτί, κυριολεκτικά, οι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών έγιναν μάνατζερ. Οι γραμματείς του κόμματος μεταμορφώθηκαν σε μπίζνεσμαν. Εκείνοι που μας ζάλιζαν τραγουδώντας τη Διεθνή, ξαφνικά άρχισαν να τραγουδούν με λύσσα τον εθνικό ύμνο. Εκείνοι που μας διάβαζαν όλη την ώρα το «Κεφάλαιο» έγιναν ξαφνικά θεούσοι. Το «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!» έγινε «Εθνικιστές όλων των χωρών ενωθείτε!». Το «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού» έγινε «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Το «καπιταλιστικό όνειρο» ανέλαβαν να το κτίσουν οι ίδιοι άνθρωποι που έκτιζαν και τον «σοσιαλιστικό παράδεισο». Λίγο έως πολύ, με τις ίδιες πρακτικές και μεθόδους.
Του Κωστή Παπαϊωάννου
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ασχοληθεί με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη», απάντησε ο Βλαντίμιρ Πούτιν όταν ο Χοσέ Μπαρόζο του εξέφρασε την ανησυχία της Ε.Ε. για τις δολοφονίες δημοσιογράφων και υπερασπιστών των δικαιωμάτων στη Ρωσία. Θύμισε έτσι το παλιό ανέκδοτο με την αντίστοιχη απάντηση ενός άλλου- σοβιετικού τότε- ηγέτη. «Ναι, αλλά κι εσείς καταπιέζετε τους μαύρους». Δεν προκαλεί έκπληξη η αντίδραση Πούτιν, συμβατή με τη γενικότερη πολιτεία του πρώην στελέχους της ΚGΒ. Το ζήτημα είναι η θετική αποδοχή αυτής της εικόνας στη χώρα μας, όπου παραβλέπεται το βεβαρημένο μητρώο της Ρωσίας στον σεβασμό των δικαιωμάτων. Παραγνωρίζονται η βίαιη καταστολή ειρηνικών αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, η απόσπαση ομολογιών με βασανιστήρια, οι δεκάδες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που έκριναν τη Ρωσία υπεύθυνη για «εξαφανίσεις», βασανιστήρια και εξωδικαστικές εκτελέσεις στην Τσετσενία. Παραγνωρίζεται ο επίσημος στιγματισμός κάθε επικριτικής φωνής ως αντεθνικής. «Προδότρια των συμφερόντων του ρωσικού κράτους» είχε χαρακτηρίσει την Πολιτκόφσκαγια ο Πούτιν, ο «εκπρόσωπος της δικτατορίας του νόμου δίχως νόμο» σύμφωνα με τη δημοσιογράφο που δολοφονήθηκε όπως και άλλοι υπερασπιστές των δικαιωμάτων. Παραγνωρίζονται ο περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης, ο έλεγχος των ΜΜΕ, η παρεμπόδιση της λειτουργίας διεθνών και εθνικών ΜΚΟ που πόρρω απέχει από τις προδιαγραφές μιας δημοκρατίας.Είναι λοιπόν αξιοσημείωτη η εγχώρια υποστήριξη ή τουλάχιστον ανοχή στην πολιτική αυτή. Μπορεί κανείς να την ερμηνεύσει υπό το πρίσμα της κοινής ελληνορωσικής Ορθοδοξίας, χριστιανικής ή (για μεγάλο μέρος της Αριστεράς, μεγαλύτερο από την εκλογική αποτύπωσή του) κομμουνιστικής. Μπορεί να αναζητηθούν ψυχολογικής υφής προβολές, καθώς το τέλος των εγχώριων ηγετών πατερναλίστικης κοπής φαίνεται ότι μάς έχει αφήσει δυσαναπλήρωτο κενό. Μπορεί ακόμα να βλέπουν ορισμένοι στο πρόσωπο του Πούτιν μια ετεροχρονισμένη εκδοχή του Υψηλάντη, που άφηνε ανοιχτή τη χαραμάδα της ελπίδας για ρωσική υποστήριξη: «Κινηθείτε, αδερφοί, και θέλετε ιδεί μίαν κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθεί τα δίκαιά μας». Μπορεί επίσης να λειτουργεί η επιθυμία για διεθνή ισορροπία με ενεργότερο ρόλο της Ρωσίας, επιθυμία που βλέπει στην πολιτική Πούτιν ένα προανάκρουσμα νέας διεθνούς πολυπολικότητας. Οι προαναφερόμενοι λόγοι και οι κρυφές ταυτίσεις εξηγούν ίσως την εξόφθαλμη επιλεκτικότητα στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας. Μας επιτρέπουν να υποβαθμίσουμε τα χαρακτηριστικά της νέας τάξης πραγμάτων που γεννήθηκε στο εσωτερικό των πρώην σοσιαλιστικών χωρών, εκμεταλλευόμενη την προϊούσα κατάλυση εθνικής και διεθνούς νομιμότητας. Εύστοχα περιέγραψε αυτή τη «μετα-σοσιαλιστική» πραγματικότητα ο Γκαζμέντ Καπλάνι: Εν μια νυκτί, κυριολεκτικά, οι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών έγιναν μάνατζερ. Οι γραμματείς του κόμματος μεταμορφώθηκαν σε μπίζνεσμαν. Εκείνοι που μας ζάλιζαν τραγουδώντας τη Διεθνή, ξαφνικά άρχισαν να τραγουδούν με λύσσα τον εθνικό ύμνο. Εκείνοι που μας διάβαζαν όλη την ώρα το «Κεφάλαιο» έγιναν ξαφνικά θεούσοι. Το «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!» έγινε «Εθνικιστές όλων των χωρών ενωθείτε!». Το «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού» έγινε «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Το «καπιταλιστικό όνειρο» ανέλαβαν να το κτίσουν οι ίδιοι άνθρωποι που έκτιζαν και τον «σοσιαλιστικό παράδεισο». Λίγο έως πολύ, με τις ίδιες πρακτικές και μεθόδους.
Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Πηγή: Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου